Przemiana alkoholu etylowego w organizmie człowieka powoduje liczne zaburzenia ze strony układu pokarmowego i narządów z nim związanych. W szczególności przy długotrwałym i nadmiernym stosowaniu tej substancji psychoaktywnej. Alkohol zdecydowanie zaburza czynność układu pokarmowego, gdy ten narażony jest na ciągłe i bezpośrednie zetknięcie się z tym czynnikiem drażniącym.
Wpływ alkoholu etylowego na żołądek
Żołądek (łac. ventriculus, stomachus, gr. gaster) jego rolą zasadniczą jest trawienie białek dostarczanych z pokarmem, hamuje trawienie cukrów, organ ten wydziela sok żołądkowy zawierający enzymy trawienne.
Alkohol etylowy bardzo silnie pobudza do wydzielania soku żołądkowego oraz wywołuje reakcję stresową. Dodatkowym czynnikiem jest brak regularności w odżywianiu oraz brak pełnowartościowych posiłków prowadzi do reakcji stresowej żołądka, ta do jego nieżytu, co w łańcuchowej reakcji doprowadza do choroby wrzodowej. Nieodwracalny nieżyt żołądka powoduje utrzymanie się anormalnych zmian czynnościowych i fizykalnych takich jak nadżerki, owrzodzenia na śluzówce i krwawienia. Należy pamiętać, ze taki stan może powodować zmiany również nowotworowe.
Objawy ze strony układu pokarmowego towarzyszące nadmiernemu używaniu alkoholu etylowego:
- bóle brzucha
- wzdęcia
- problemy trawienne
- zarzucanie treści
- wymioty
- krwawe wymioty
- problemy ze stolcem
- dziwne posmaki w ustach
Niebezpiecznym elementem wiążącym się z nadużywaniem alkoholu jest choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. Jeżeli choroba występuje już u pacjenta nadużywanie etanolu powoduje intensyfikowanie objawów choroby. Drażniące działanie tej substancji nasila zmiany w błonie śluzowej z powodu drażniącego działania. Prowadzi do ubytków, a w powstałych wcześniej prowadzi do ich pogłębienia oraz dalszego uszkadzania, które przekształca się we wrzód żołądka. Objawy są niezwykle silne, powoduje częste wymioty i awersję do przyjmowania pokarmów. Należy całkowicie zaprzestać spożywania alkoholu oraz rozpocząć farmakoterapię.
Objawy choroby wrzodowej
Powikłania choroby wrzodowej u alkoholików są zdecydowanie częściej występującą komponentą niż u osób stroniących od alkoholu. U osób z tym schorzeniem znacznie częściej dochodzi do perforacji pęknięcia wrzodu. Perforacja wrzodów żołądka oraz dwunastnicy wymaga natychmiastowej interwencji specjalisty. Perforacja powoduje wylewanie treści pokarmowej do otrzewnej, Jest to stan bezpośrednio zagrażający życiu i wymaga interwencji chirurgicznej.
Objawy:
- zgaga
- nudności
- kwaśne odbijanie
- kwaśne wymioty
- niesmak w ustach
- brak apetytu
- brak aktywności
- chudnięcie, zmizernienie
Kolejnym częstym powikłaniem i skutkiem nadużywania alkoholu jest nowotwór w obrębie układu pokarmowego.
Alkoholik po użyciu alkoholu w dużej ilości, a krótkim czasie dostają biegunki, ta skutkuje odwodnieniem i wpływa na osłabienie organizmu. Nieprawidłowe wchłanianie w jelicie cienkim, awitaminoza, zła przemiana materii, postępująca miażdżyca, to również rezultat nadużywania alkoholu.
Wpływ alkoholu na wątrobę
Dobre funkcjonowanie organizmu determinuje odpowiednie odżywienie. Dostarczanie substancji: białek, tłuszczy, węglowodanów, witamin i substancji mineralnych, jest warunkiem prawidłowego funkcjonowania organizmu. Alkoholik ma zaburzone wchłanianie oraz regularność, oraz jakość pożywienia.
Wątroba jest organem szczególnie narażonym na działanie etanolu i jego metabolitów. Zasadnicze przemiany alkoholu odbywają się właśnie w tym narządzie. Wątroba zasadniczo nie daje wczesnych objawów uszkodzenia spowodowanego nadużywaniem alkoholu. Pod maską niestrawności lub innych lekkich objawów mogą toczyć się daleko posunięte zmiany, również te nieodwracalne pomimo dużej zdolności regeneracyjnej.
Marskość wątroby to jedno z tych podstępnych schorzeń. Rozpoczyna się od alkoholowego zapalenia wątroby, które przy przewlekłym nadużywaniu alkoholu przeradza się w przewlekłe zapalenie wątroby.
Przykładem tak podstępnie rozwijającej się choroby jest marskość wątroby. Wstępnym etapem tego ciężkiego schorzenia jest ostre, alkoholowe zapalenie wątroby po jednorazowym zatruciu alkoholem, następnym przy nadmiernym opilstwie lub we wstępnych fazach uzależnienia – przewlekłe zapalenie wątroby. Przy marskości obserwuje się zmiany miąższu wątroby i jego włóknienie. Główne przyczyny marskości wątroby to nadużywanie alkoholu oraz wirusowe zapalenie wątroby typu B, C lub D. Objawy marskości obejmują nadciśnienie wrotne, zmiany skórne, osłabienie, zaburzenia pracy układu pokarmowego i rozrodczego.
W zależności od średnicy guzków powstających przy marskości możemy podzielić ja na:
- drobnoguzkową
- wielkoguzkową
- mieszaną
Przy postępującej chorobie dochodzi do całkowitego zaburzenia funkcji wątroby, zaburzeniu ulega czynność metaboliczna oraz pojawia się nadciśnienie wrotne.
Chorzy na marskość wątroby łatwo ulegają różnego rodzaju infekcjom, spowodowane jest to słabszym działaniem układu odpornościowego. Następstwa uszkodzenia wątroby to również spadek poziomu cukru, awitaminoza. Tylko całkowita abstynencja może uchronić alkoholika od następstw marskości.
Niewydolność wątroby to również tłuszczowe zwyrodnienie wątroby, ten stan przy abstynencji i odpowiednim odżywianiu czasem farmakologicznym wsparciu jest odwracalny.
Wpływ alkoholu na trzustkę
Trzustka (łac. pancreas) – narząd gruczołowy . Składa się z dwóch rodzajów tkanek: pęcherzykowej i wyspowej. Pęcherzyki trzustkowe są gruczołami zewnątrz wydzielniczymi produkującymi wiele enzymów trawiennych, rozkładających różne rodzaje pokarmu. Łączą się one z wydzielinami ścian uchodzących do jelita przewodów wyprowadzających, tworząc sok trzustkowy. Wysepki trzustkowe są rozproszone lub tworzą odrębny narząd. Wyróżnia się w nich 5 rodzajów komórek. Pełnią funkcję gruczołów dokrewnych, wydzielając m.in. hormony: insulinę, somatostatynę, a u żuchwowców też glukagon.
Trzustka razem z wątrobą bierze udział w metabolizowaniu alkoholu
Nadmierne spożywanie alkoholu jest jedna z częstszych przyczyn zapalenia trzustki. Szacunki podają , że 40-60 procent ostrego zapalenia trzustki spowodowane jest nadużywaniem alkoholu, a 80 procent przewlekłego zapalenia trzustki jest wynikiem spożywania alkoholu w sposób ciągły i w dużych ilościach. Są to stany potencjalnie prowadzące do śmierci, bagatelizowanie tego stanu może skończyć się tragicznie.
Ostre zapalenie trzustki to stan nagły, z zagrożeniem życia. Rozpoczyna się silnym bólem brzucha z wymiotami, nudnościami oraz gorączka, wymaga hospitalizacji, wiąże się z licznymi powikłaniami. Leczenie polega na farmakoterapii oraz bardzo intensywnym nawadnianiu. Ostre zapalenie trzustki u alkoholika może prowadzić do sepsy, martwicy, torbieli.
Niebezpieczną chorobową, wywołaną przez alkohol jest przewlekłe zapalenie trzustki, w jego przebiegu można zauważyć dolegliwości bólowe, nawracające epizody ostrego zapalenia, a także upośledzenie wewnątrz- i zewnątrz wydzielniczych funkcji trzustki. Choroba rozwija się latami, postępujące włóknienie, zanikanie otaczających przewodów trzustkowych o raz zanikanie narządu prowadzi do śmierci.
Jednym z najniebezpieczniejszych nowotworów jest rak trzustki
Jedną możliwością zapobieżenia tragicznym skutkom nadużywania alkoholu jest terapia alkoholowa w ośrodku leczenia uzależnień, rozpoczętą detoksykacja organizmu, po której następuje terapia grupowa i indywidualną oraz w miarę potrzeby utwierdzająca terapia pogłębiona.
Przez Światową Organizację Zdrowia jest oficjalnie uznany za chorobę. Jest to psychiczne i fizyczne uzależnienie od alkoholu etylowego, który spowalnia działanie układu nerwowego. Osoba uzależniona sięga po alkohol bezrefleksyjnie, staje się to czynnością normalną- uzależniony często nie widzi problemu, tu nieoceniona jest rola rodziny oraz ośrodka leczenia uzależnień od alkoholu. Faza wstępna prealkoholowa, trwająca od kilku miesięcy do kilku lat, zaczyna się od konwencjonalnego stylu picia. Człowiek odkrywa, że picie alkoholu nie tylko daje przyjemne doznania, ale także łagodzi przykre stany emocjonalne. Wzrasta tolerancja na alkohol. Faza ostrzegawcza zaczyna się w momencie pojawienia się luk pamięciowych – palimpsestów. Faza krytyczna rozpoczyna się od utraty kontroli nad piciem. Faza przewlekła zaczyna się wraz z wystąpieniem wielodniowych ciągów.
Bibliografia:
Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka tom II. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010. ISBN 978-83-200-4152-1.
Krzysztof Lewandowski, Andrzej Lewiński, Adam Gesing, Anna Gonerska-Szadkowska: Hormony peptydowe wydzielane w przewodzie pokarmowym. W: Wykłady z fizjologii człowieka. Małgorzata Tafil-Klawe, Jacek J. Klawe.. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009. ISBN 978-83-200-3194-
